Iedereen vrij laten en in hun waarde laten is het belangrijkste, zei één van de initiatiefnemers Nelly Kooistra uit Ternaard gisteren. Voor alle duidelijkheid: ze had het over Zwarte Piet, voor wie in Dokkum een manifestatie zal worden georganiseerd. Blijkbaar zijn de zielige zeehondjes op, een op het strand zieltogende potvis is helaas niet aan de orde, terwijl het voor ebola nog wat te vroeg is.
Zwarte Piet dus. Moet ie in deze vorm blijven of juist niet? Al zoveel jaren zijn onschuldige kinderen als de dood voor deze deugniet en dat moet toch vooral zo blijven, vindt lelieblank Nederland. Want dat was toch even schrikken, zomaar kritiek op de goedheilig man en zijn duistere vriendjes. Met daarbij tot overmaat van ramp een rechter die de burgemeester van Amsterdam heeft teruggefloten. De verontwaardiging was dan ook niet van de lucht. Eerst het ongeloof (‘Wíj racisten? Kom nou toch!’), gevolgd door regelrechte woede (‘Blijf met je poten van onze tradities af!’).
En het is waar, niemand bedoelt er iets kwaads mee, al zal niet elk zich zwaar bedonderd voelend kind dat zomaar onderschrijven. Discussie gesloten, dus? Dat betwijfel ik.
Ik heb maar eens geprobeerd me in de critici te verplaatsen. Die houden ons voor dat Zwarte Piet toch ook iets van racisme in zich heeft. Zo’n zwart (en dus dom) kereltje, dat voortdurend wordt gecorrigeerd door z’n blanke meester, roept toch een bepaald beeld op, of we dat nu leuk vinden of niet. Het doet ook denken aan de donkere tijd van de slavernij. Veel critici stammen zelf af van slaven en zo lang geleden is dat allemaal niet. Nederland was het laatste land dat de knechting van kleurlingen afschafte, een slavernij die door onze voorouders werd goedgepraat met een beroep op hun blanke superioriteit, en dat hadden ze dan weer in de Bijbel gelezen. In de praktijk betekende het dat de voorouders van degenen die nu kritiek hebben op Zwarte Piet hadden te lijden onder een ongekende terreur, inclusief het afhakken van ledematen om ze onder de duim te houden. Nee, ISIS heeft vele voorgangers en die hangen ook rijkelijk aan onze bloedeigen stamboom. Ik kan me daarom zomaar voorstellen dat diezelfde critici niet zoveel begrip hebben voor al die blanke uitvluchten om Zwarte Piet vooral zwart te houden.
Iedereen in hun waarde laten is het belangrijkste, stelde Nelly Kooistra uit Ternaard, waarmee ze onbedoeld de spijker precies op de kop sloeg. Het is precies de reden waarom Zwarte Piet de komende jaren langzaam (Piet zal z'n zwarte kleurtje heus niet overal zomaar prijsgeven) maar zeker van kleur zal verschieten, te beginnen in de grote steden, waarbij de commercie ons voor zal gaan, eerst nog voorzichtig door het kereltje zo min mogelijk af te beelden (Echt Hema!) en daarna sneller en sneller: Pietje af!