Hoe verhouden geloofsovertuigingen zich met je eigen ongeloof? Om een antwoord op een dergelijke vraag te vinden kun je volgens het recept van Frank Westerman het beste een ramp nemen. Bijvoorbeeld de zondvloed, een van de bekendste verhalen uit de Bijbel. Via gewoontes en gebruiken, verteltechnieken en vooral onderzoek ter plaatse kan heel wat achterhaald worden. In zijn boek ‘Ararat’ liet Frank Westerman zien hoe zo’n zoektocht kan verlopen.
In ‘Stikvallei’, het nieuwste boek van Westerman, heeft hij opnieuw een natuurramp als vertrekpunt genomen. Deze keer onderzoekt hij hoe verhalen ontstaan, in dit geval naar aanleiding van een ramp in Afrika. In 1986 ontsnapte er een wolk co2 aan Lake Nyos, een meer in Kameroen. Die wolk doodde in een klap bijna 2000 bewoners in het aangrenzende, lagergelegen dal, samen met de complete fauna.
Eerst wordt de ramp zelf minutieus beschreven. Daarna volgt Westerman de directe reactie van de buitenwereld. Eerst komen de bekendste vulkanologen, waaronder de bekende Fransman Tazieff, erop af. De ramp wordt algauw een twistpunt tussen verschillende stromingen, want is de oorzaak nu vulkanisch of juist niet? Tot op de dag van vandaag duurt die strijd voort en een gezamenlijke eindconclusie is nog lang niet in zicht.
Daarna komen de visies van verschillende godsdiensten aan bod, want die zijn, het Christendom in alle soorten en maten voorop, in Afrika ruimschoots vertegenwoordigd. Waar de een onbeschaamd spreekt van een goddelijke straf, daar beperkt de ander zich tot een waarschuwing vanwege de menselijke zondigheid. Binnen de stammen in het gebied leven ook nog eigen overtuigingen. Zo is er een stam die er zeker van is dat de ramp een gevolg moet zijn van het gedrag van een vorig stamhoofd. Die weigerde namelijk jaarlijks een offer te brengen aan het meer, hoe dom kun je als plaatselijk vorst zijn.
En dan is er nog die opmerking van een Nederlandse pater van vlak na de ramp: ‘Het leek wel of er een neutronenbom is ontploft.’ Die verzuchting heeft ertoe geleid dat velen ervan overtuigd zijn dat Israël in het meer een nieuw wapen heeft uitgetest. Of de CIA, ook al zo’n usual suspect.
Het resultaat van dit alles is dat deze ramp nog steeds sporen achterlaat. De (westerse) hulpverlening heeft inmiddels geresulteerd in een ontsluitingsweg, compleet met haaientanden, zoals Westerman fijntjes opmerkt, enkele tijdelijk opgetrokken dorpjes, een ontgassingsinstallatie die grotendeels is stilgevallen, dit overigens tot opluchting van de aldaar gestationeerde militairen, want 'het stonk zo naar rotte eieren' en een regering die alle hulp van harte toelaat vanwege de mee te pikken graantjes…
En de overlevenden? Tja, die trekken zoals meestal aan het kortste eind. Sterker nog, ze mogen het dal niet eens in: verboden gebied. Te midden van al deze onzekerheid staat een ding vast: dit is alweer een schitterend boek van Frank Westerman!