Boeken over de Tweede Wereldoorlog zijn er meer dan genoeg en ik heb er dan ook heel wat gelezen. Vandaar mijn aarzeling ‘HhhH’ (Himmlers hersenen heetten Heydrich), een boek van Laurent Binet, te lezen. Bovendien was ik bekend met de hoofdlijnen van dit verhaal, reden te meer dit boek te laten liggen. Maar uiteindelijk is het er toch van gekomen.
Wat opvalt aan deze geschiedenis (de liquidatie van een van de meest beruchte Nazi’s, te weten Reinhardt Heydrich, de grote man achter de Endlösung) is de manier waarop Binet het verhaal vertelt. Hij maakt er namelijk geen roman van, simpelweg omdat hij heel veel dingen niet zegt te weten en er een hekel aan heeft de gaten op te vullen met fictie. Toch is het ook geen non-fictie geworden, het is uitgedraaid op een mengvorm. Bovendien geeft Binet zichzelf een rol door zijn aarzelingen en de problemen die hij ondervond tijdens de research voortdurend met de lezer te delen. Het gaat zelfs zover dat hij zich uiteindelijk totaal vereenzelvigt met de aanslagplegers en zich ook als zodanig opvoert.
Dan het verhaal zelf. Dat vertelt Binet op een buitengewoon meeslepende wijze. De voorbereidingen van de aanslag worden op de voet gevolgd, vervlochten met het voorspel en de beginfase van de Tweede Wereldoorlog. De lezer wordt als het ware meegesleurd in de maalstroom van de gebeurtenissen en ik had het boek dan ook in een zucht uit.
Eenmaal bij de slotalinea aangekomen was ik niet alleen een verhaal uit de Tweede Wereldoorlog rijker, maar ook een illusie armer (voor zover ik die überhaupt had): mensen zijn, ondanks afkomst, opvoeding, ras of geloof tot de meest verschrikkelijke dingen in staat. Natuurlijk weet ik dat mensen ook een goede kant hebben, maar dat verandert niets aan het eerste, deprimerende gegeven, zeker niet als ik in Duitsland en elders Neo-nazi’s onder wapperende roodwitte vlaggen door de straten zie marcheren.
‘HhhH’ is een uitstekend boek, dat inzicht geeft in de waanzin van de Tweede Wereldoorlog, een boek dat ik een ieder kan aanbevelen.