Al faker ha ’k opmerkingen krigen oer de foto fan de twa reaukes by dizze rige ferhalen. Wêrom gjin leppeltsjes, wat steane se der nuver by, en sa mear. It brocht my op it idee om ris wat mear oer dit setsje kop-en-pantsjes te fertellen, want lykas achter alles sit der achter dit reauke ék in ferhaal.
Dit duo hat fan tante Frânskje west. Se wenne, tegearre mei har Gerryt, oan ’e âlde strjitwei tusken Wytgaard en Reduzum, net fier foar de skerpe bocht dy’t doedestiids bekend stie as ‘De Deadebocht’. Gerryt en Frânskje sieten dêr op in steatlike pleats, mei yn it heechoppige foarhûs (dêrûnder siet in molkenkelder) pake Age, Gerryt syn heit, in tefreden type dat altyd omrûn mei pypke yn ’e mûle, sa út in berneboek wei.
Omke Gerryt wie net samar in boer, sa’t Frânskje ek net in sljochtweihinne boerinne útmakke. It wiene lju mei in fin mear as in bears. Sa wie der yn ’e hoeke fan it hiem in garaazje foar de auto te finen, en dan hawwe wy it oer in lúkse Renault, of in Borgward Isabella, altyd nij, want omke ruile om it jier yn. Dêrnjonken stie de trekker, dy’t ek altyd in slachje grutter útfoel as wat oaren (lês: ús heit) hiene. Gerryt sels rûn der ek net hinne as in boer, hy wie mear in manager avant-la-lettre.
Wat foar omke Gerryt opgie, gie ek op foar tante Frânskje. Moai servysguod, sulveren brandewynskommen, te bewûnderjen yn hânmakke kasten dêr’t alles yn útstald wie. Achterhûs kaam se noait, dat wie omke syn terrein. Dy twa hiene dus alles, of eins: hást alles. Want bern hiene se net, in fertriet dêr’t ik de ympakt doe net fan begriep.
Hoe dan ek, wy as omke- en tantesizzers wiene om dy reden mear as wolkom, mei my foarop. Yn ’e fakânsjes wie ik dêr altyd wol te finen, earst troch ophelle of brocht te wurden, letter troch sels mei de trein nei Ljouwert te reizgjen, en dan mei de bus fierder nei Wytgaard, wêr’t ik útstappe moast by halte ‘Wytgaard – Brún Peerdsje’, sa’t wy seine. Al in kilometer yn ’t foar siet ik der klear foar, mei myn hân yn ’e oanslach en de knop yn it each hâldend. Ienris útstapt rûn ik dan it lêste stikje nei de pleats.
By omke mocht ik op syn fuotten stean, en dan rûn er fuort, wylst ik mei stapte. Hy wie it ek dy’t mei my te fiskjen gie, kilometers troch it lân achterhûs nei de Swette. It binne herinneringen dy’t ik oan hím wol, mar oan ús heit nét bewarje. Us heit die sokke dingen net, sa’t ús mem okkerdeis befêstige: ‘Dat siet net yn him’. Likegoed snapte ik it wol, ek doe al. Us heit wie mar sa’n boerke, dy hie wol wat oars oan ’e kop as tiid besteegje oan syn bern.
Wat fan Frânskje en Gerryt, neist de herinneringen, oerbleaun is, binne dus dizze kop-en-pantsjes. Se drinke fantastys, mar ek moat ik tajaan dat, wylst ik as bern miende dat allinnich rike lju har soks feroarloovje koene, dit guod yn ’e kâlde werklikheid fan no gjin drol wurdich is: op Marktplaats kinst dit guod sawat fergees krije. Dat mei in ôfdijer wêze, likegoed docht it neat ôf oan it byld dat ik fan Gerryt en Frânskje bewarre ha: twa minsken by wa’t útfanhûzjende bern mear as wolkom wiene.
En dat wie mei in reden, begryp ik no.