Voor architect Hubert-Jan Henket zijn het drukke tijden. Er worden in kort tijdsbestek maar liefst drie musea van zijn hand geopend. Niet slecht, om niet te zeggen uniek, zeker voor een architect die je verder zelden in de publiciteit ziet opduiken; we heten niet allemaal Rem Koolhaas.
De drie musea zijn De Fundatie in Zwolle, het Museumkwartier in Den Bosch en het Fries Museum. Vooral het verhaal rond het Fries Museum spreekt tot de verbeelding. Dit museum is immers voor een groot deel betaald met een legaat van ‘ús’ Abe Bonnema, die in zijn laatste wilsbeschikking niet alleen de bestemming, maar ook de architect had vastgelegd. Hoezo regeren over je graf heen?
Nu heb ik altijd gedacht dat Henket en Bonnema dikke vrienden waren. Maar blijkens een interview in de Volkskrant ligt dat toch wat anders. De heren kenden elkaar, althans volgens Henket, slechts oppervlakkig. In de auto hoorde hij van de opdracht, om hem meteen aan te nemen ‘omdat het voorstel zo ongewoon was’. Nu is het voorstel een museum te ontwerpen op zich al niet iets wat zich dagelijks voordoet, maar daar gaat het nu niet om.
Waar het wel om gaat is een opmerking die in dat artikel werd gemaakt over De Fundatie in Zwolle. Dat museum, gevestigd in een classicistisch pand, is uitgebreid met een spectaculaire ‘wolk’ die er door de architect bovenop is gezet. Aanvankelijk was het de bedoeling een glazen uitbouw achter het museum te maken, maar dat vond Henket geen goed idee. De reden? Hij vond de symmetrie van het gebouw te belangrijk, dus die mocht niet verstoord worden.
En laat nu juist de symmetrie het punt zijn waarop het in Leeuwarden fout is gegaan. Ook daar is sprake van een dergelijk gebouw, maar dan aan de overkant van het Zaailand. Het voormalige Gerechtsgebouw, want daar gaat dit over, staat daar sinds jaar en dag vorstelijk te regeren over het plein ervoor. Wat zou het prachtig zijn geweest wanneer het nieuwe Fries Museum er recht tegenover was geplaatst, twee gebouwen die elkaar vanuit hun eigen tijd uitdagen.
Maar dat feest ging niet door. Er moest namelijk een extra winkelwand worden gerealiseerd, natuurlijk om het financiële plaatje rond te krijgen. Het is maar de vraag of dat gaat lukken, maar dat zal de toekomst ons nog wel inpeperen, vrees ik. Die extra winkelwand kon alleen door de symmetrie van het plein te verstoren. De overduidelijke uitslag van een referendum, noch de wetenschap dat die winkels waren gedoemd tot leegstand (wat inmiddels is uitgekomen) waren in staat dit onzalige plan te keren.
Natuurlijk valt Henket weinig te verwijten, al zou ik wel eens willen weten wat hij achter de schermen over die ingreep heeft gezegd. Voor Leeuwarden heeft hij een mooi, maar verder niet al te opvallend museum ontworpen. We zullen er vast van genieten, zeker als het niveau van de te plannen en al geplande tentoonstellingen niet te veel te lijden zal hebben van bezuinigingen.
En degenen die gevoelig zijn voor verstoringen van de symmetrie? Die gaan maar naar Zwolle.