Deze week was ik op een excellente school. Op de koffietafel van de directeur lag een boek over het Finse model. Bij het lezen van de titel kreeg ik even visioenen van langbenige blondines uit het hoge noorden, maar ik wist natuurlijk wel beter. Met het Finse model wordt in het onderwijs iets heel anders bedoeld, namelijk de manier waarop het onderwijs in Finland is georganiseerd. Hebben wij in Nederland daar dan iets mee te maken? Sinds beleidsmakers in Nederland zelf niets van belang weten te bedenken wel degelijk. Te pas en te onpas mogen we vernemen hoe voortreffelijk dat Finse model wel niet in elkaar steekt. En het klinkt dan ook prachtig: hoogopgeleide leerkrachten, minder instructietijd, creativiteit en samenwerking, geen gestandaardiseerde examens tot je 15e en van een inspectie heeft men al helemaal nooit gehoord.
Nu zou je het hoopgevend kunnen noemen dat bijv. onze Minister van Onderwijs een scherp oog voor ontwikkelingen elders heeft en de woorden Fins en Model voor in de mond heeft. Maar het komt ook lichtelijk hypocriet over. Want laten we wel wezen, in Nederland is het beleid vooral gericht op kernvakken, standaardisering, kwaliteit van onderwijs verbeteren door scholen en docenten af te rekenen op resultaten, een inspectie die nu wil beginnen met onaangekondigde overvallen, pardon, inspectiebezoeken en daarmee dus functioneert op het gif van de argwaan.
De tegenstelling tussen daadwerkelijk gevoerd beleid en makkelijk schermen met Finse heerlijkheden begint zo langzamerhand dan ook stuitende trekjes te vertonen. Als je werkelijk wat wilt als overheid, talm dan niet en doe eens wat. Zet zelf eens een adequaat beleid op, plan een route naar universitair opgeleide docenten, formuleer je doelstellingen anders, weet nou eindelijk eens wat je wilt.
Gaat dat gebeuren? Natuurlijk niet. Over één aspect van het Finse onderwijsmodel hoor je namelijk nooit een bewindspersoon. Want zodra het aankomt op het kostenplaatje verstommen de praatjes. Nederland staat immers onveranderd hoog in de internationale ranglijsten waar het aankomt op de kwaliteit van ons onderwijs en dat tegen een investering die beduidend lager ligt dan in de ons omringende landen. En dat houdt de overheid maar liever zo.
Fins model? Langbenig en onwijs blond, laten we het daar voortaan maar op houden.